Wanneer je door Cambodja reist zul je al snel meer leren over de turbulente en verschrikkelijke geschiedenis die het land kent. Een van de belangrijkste plekken om meer over de tijd van de Rode Khmer te leren is bij de Killing Fields en de S-21 (Tuol Sleng) gevangenis in Phnom Penh. In dit artikel lees je alles over de geschiedenis, de kosten en het vervoer.
Een kort stukje geschiedenis
Niet lang geleden, in 1975, kwam dictator Pol Pot (leider van de Rode Khmer) aan de macht in Cambodja. Hij wilde een samenleving creëren waarbij iedere burger als arbeider op het platteland zou werken. Hij bestempelde het jaar 1975 als ‘het jaar nul’ en was ervan overtuigd dat de bevolking terug moest naar ‘de basis’. Dit hield in dat alle mensen gelijk moesten zijn: religie en muziek werden verboden en geld en bezittingen werden afgenomen. Alle intellectuelen (zoals artsen, stadsbewoners maar ook mensen die een bril droegen) waren overbodig en werden daarom vermoord.
In een paar jaar tijd werden ruim 2 miljoen mensen gevangen gehouden, gemarteld en uiteindelijk in massagraven begraven. In heel Cambodja zijn invloeden van de Rode Khmer terug te zien en voornamelijk in de omgeving van Phnom Penh kun je ontzettend veel leren over deze trieste geschiedenis.
Hoe kom je er en wat kost het?
Vanuit vrijwel ieder hostel in Phnom Penh kun je een combinatie tour boeken die je naar de Killing Fields (ongeveer 45 minuten rijden) en S-21 gevangenis (vervolgens nog 30 minuten rijden) brengt. Je boekt dan alleen het vervoer wat ongeveer $8 per persoon kost. Dit is dus exclusief de entreegelden. Voor de Killing Fields betaal je $6 en bij de gevangenis $8 entree (inclusief Nederlandse audiotour, wat je zeker moet doen).
Je kunt ook zelf een Tuktuk driver aanspreken en vragen of hij je naar deze twee plekken kan brengen. Dit koste bij ons (na wat afdingen) zo’n $15. Wanneer je dus met 2 personen gaat is dit net zo duur als bij een georganiseerde tour. Groot voordeel is dat je alle tijd hebt om rond te kijken zonder dat je moet haasten om op tijd bij je groep te zijn. Reken op ongeveer 1,5 tot 2 uur per plek om alles rustig te kunnen bekijken.
Killing Fields: het dramatische verleden van Cambodja
Cambodja telt meerdere Killing Fields waarvan de Choeung Ek de grootste en meest bekende is. Zoals eerder verteld zijn er onder leiding van de Rode Khmer miljoenen mensen gevangen genomen en gemarteld. Vervolgens werden zij geblinddoekt en geboeid naar Choeung Ek gebracht waar ze op gruwelijke wijze werden vermoord.
Bij de ingang koop je een ticket en krijg je een koptelefoon voor een Nederlandse audiotour. Hierdoor leer je veel over de geschiedenis en krijg je een goed beeld van wat zich hier allemaal heeft afgespeeld. In het middelpunt van het gebied staat een monument, ter nagedachtenis van de slachtoffers. Hier liggen opgegraven botten en schedels, gesorteerd op geslacht en leeftijd. Uit respect hebben we niet veel foto’s gemaakt en we willen iedereen dan ook adviseren om hier zelf naartoe te gaan om deze plek te zien en de verhalen te horen.
Tip
Zorg dat je je gepast kleedt. Het is in Cambodja sowieso vaak ongebruikelijk om ergens met blote knieën en schouders naartoe te gaan. Bij de Killing Fields en S-21 gevangenis is dit natuurlijk helemaal ongepast.
S-21 gevangenis / Tuol Sleng
Midden in het centrum van Phnom Penh ligt de S-21 gevangenis. Dit voormalige schoolgebouw diende jaren als martelgevangenis. Hier zaten ze vaak dagenlang opgesloten en werden ze ernstig gemarteld. Vaak werden ze vervolgens gedood en begraven.
Tegenwoordig is de S-21 gevangenis een zeer indrukwekkend museum waarvan nog veel ruimtes in de originele staat zijn. Bij de ingang koop je een ticket en krijg je een koptelefoon voor een Nederlandse audiotour. Er zijn slechts een aantal mensen die de gevangenis hebben overleefd en hun ervaringen hebben gedeeld. Er zijn talloze verhalen te horen en vreselijke foto’s en schilderijen te zien. Het fijne aan de audiotour is dat ze je waarschuwen wanneer je een ruimte binnengaat die schokkende beelden bevat. Je kunt dus zelf bepalen wat je wel en niet wil zien.
Welke volgorde?
Veel mensen vragen zich af of in welke volgorde je deze twee plekken het beste kan bezoeken. Vroeger werden de slachtoffers eerst gevangen genomen in de S21 gevangenis en daarna werden ze bij de Killing Fields geëxecuteerd. Dat zou dus de meest logische volgorde zijn maar eigenlijk maakt het niet veel uit. Zorg er wel voor dat je allebei de plekken bezoekt want ze versterken elkaar enorm. Wij bezochten zelfs eerst de Killing Fields omdat dit verder weg was. Zo ben je na het bekijken van de S-21 gevangenis meteen weer in het centrum van Phnom Penh.
Moet ik hier naartoe?
Ja. Net als naar de Angkor Wat moet je hier absoluut naartoe gaan wanneer je in Cambodja bent. Het is verschrikkelijk wat hier allemaal gebeurd is en het is moeilijk te begrijpen dat het zich nog geen 50 jaar geleden heeft afgespeeld. Het is absoluut geen gezellig tripje maar het hoort nou eenmaal bij de geschiedenis van het land en het is ontzettend leerzaam.
